SINTE ODRADA VAN BALEN.
Feestdag : 05 november.
schilderij uit de 17de eeuw, Sint Andreaskerk Balen
Leven en legende :
Over het leven van deze heilige bestaat geen enkel historisch bewijs. Het heeft iets weg van het sprookje van Assepoester, die ook te maken had met een boze stiefmoeder.
Odrada zou geboren zijn omstreeks 1125 in het dorpje Scheps bij Balen in de Belgische Kempen. als dochter van een edelman. Jammer genoeg stierf haar moeder toen ze nog maar zes jaar was.
Haar vader trad snel opnieuw in het huwelijk en liet de opvoeding van zijn dochter volledig aan zijn nieuwe vrouw over. Maar de relatie tussen de stiefmoeder en de mooie Odrada bleek allesbehalve goed. Ze liet haar stiefdochter al het vuile en zware werk opknappen en gaf haar nauwelijks te eten en mishandelde haar zonder reden.
Haar vader zag het allemaal aan zonder tegen zijn nieuwe vrouw op te treden. Zijn hart ging immers meer uit naar zijn nieuwe echtgenote dan naar zijn dochter.
Odrada was jong en mooi, en hoewel vele jongemannen met haar wilden trouwen, wees ze hen af om haar leven te wijden aan Christus. Odrada liet zich alles lijdzaam welgevallen, ze vertrouwde erop dat de Heer zich over haar zou ontfermen. Ze was immers zeer godsvruchtig.
Op zekere dag zou de bisschop in het naburige Millegem een kerk komen inwijden en ter verhoging van de feestvreugde zou er ook kermis zijn. Ook Odrada wilde er gaarne heengaan, ze wilde de bisschop zien en genieten van de kermis. Ze had ervoor gezorgd dat al het werk dat haar stiefmoeder voorzien had, netjes af was. Maar haar jaloerse stiefmoeder verzon een smoesje en zei : "Jij kunt niet meegaan want we hebben niet genoeg paarden om ons allemaal te brengen, als je zo graag wilt gaan zal je één van de wilde hengsten uit de velden of het bos moeten nemen."
Zodra haar ouders vertrokken waren nam Odrada twee twijgjes, van een lindeboom en maakte er een kruis mee en trok het bos in op zoek naar een wild paard. Als bij wonder kwam er een wilde hengst naar haar toegelopen en het dier liet zich gewillig leiden met lichte tikken van de lindetakjes.
In Millegem aangekomen wilde ze het dier te drinken geven maar ze vond nergens een waterput. Daarop stak ze een lindetwijgje in de grond en er ontsproot een heldere bron zodat het paard zijn dorst kon lessen. Dit twijgje groeide uit tot een grote linde.
Haar stiefmoeder bleef haar echter slecht behandelen en pesten. Daardoor bleef haar geest wel gezond, maar haar lichaam takelde stilaan af. Ze stierf dan ook, nauwelijks 25 jaar oud. Haar lijkkist werd op een wagen geladen en voort getrokken door twee koeien. Deze trokken de wagen zonder te stoppen over de Kempische heide tot in Alem (Nederland). Daar werd ze begraven.
Toen er zich wonderen voordeden op haar graf werd er een kerkje gebouwd.
Omstreeks 1600 vreesden de katholieken dat de protestanten de relikwieën zouden onteren. Daarom brachten ze het lichaam van Sint Odrada in veiligheid bij de kartuizers in 's-Hertogenbosch. Na de verhuizing van de Bossche kartuizers naar Antwerpen raakten de relieken van Odrada verspreid; ze bevinden zich tegenwoordig op enkele plaatsen in Nederland en België. In achttiende-eeuwse bronnen is nog sprake van de vondst van een mogelijk merovingische stenen sarcofaag in Alem, waarvan kan worden aangenomen dat dit de oorspronkelijke grafkist van Odrada is. Van daaruit werden ze verspreid over meerdere kerken in Vlaanderen en Nederland.
Aanroepen tegen :
oogziekten, veeziekten, hondsdolheid, hoofdpijn, keelpijn, aanhoudende droogte ( ze liet een bron ontspringen), langdurige regen.
Afbeelding en attributen :
- Als een adellijke dame met loshangend haar en een kroon of diadeem op het hoofd, ofwel zit ze zelf te paard ofwel zit of ligt er een paard geknield aan haar voeten. In haar hand houdt ze een linde of lelietak.
- Soms heeft ze een boek in haar handen en ligt de lindetak aan haar voeten.
- Een andere keer ontspringt er een bron aan haar voeten of steekt ze de lindetak in de grond en ontspringt er daardoor een bron.
Bronnen :
- "Heilig in de lage landen", Ludo Jongen, uitg. Davidsfonds, Leuven, 2005
- "Vroom Vlaanderen", Jaak Venken, uitg 't Kandelaarje, Hasselt, 1999.
- "Beschermheiligen in de lage landen", Jo Claes, Alfons Claes, Kathy Vincke, uitg. Davidsfonds, Leuven 2005
Tekst: Johan P.
Naar lijst der heiligen van de maand